Wiele słyszy się zachęt odnoszących się do szczerości i autentyczności w relacjach z innymi: „Bądź sobą”, „Najważniejsze, by być szczerym wobec innych” . Na czym ona polega? Po co nam jest potrzebna? Co robić, gdy mamy poczucie, że brak autentyczności to nasz problem?

Autentyczność a samoświadomość

Z autentycznością ściśle związany jest aspekt samoświadomości. Bycie autentycznym oznacza nie tylko gotowość do wyrażania, ale też doświadczania rozmaitych uczuć, także tych, które nie są zgodne z naszym postrzeganiem siebie. Trudno wyobrazić sobie osobę w pełni autentyczną, która nigdy się nie złości, nigdy nie boi, zawsze zachowuje w porządku. Autentyczność może być więc ograniczana przez głębokie obszary naszej psychiki, takie jak przekonania na własny temat („Jestem zawsze dobra i miła.”, „Jestem grzecznym chłopcem”), przekazy rodzinne („dziewczynki się nie złoszczą”, „Chłopcy nie płaczą”), czy oczekiwania względem siebie („Nie mam prawa do błędów. Zawsze postępuję właściwie.”). Jeśli te przekonania są bardzo silne, a ich niespełnianie wiąże się z silną wewnętrzną karą, bycie autentycznym zostanie znacznie przez nie ograniczone.

Autentyczność a komunikacja

Zmierzanie w kierunku większej autentyczności wiąże się z choćby częściową rezygnacją z przyjmowanych ról i masek, przywiązywaniem mniejszej wagi do ocen innych ludzi, a także powstrzymywaniem się przed nadmiernym spełnianiem ich oczekiwań. Wiąże się też z otwartym mówieniem o sobie i ujawnianiem swoich przeżyć. W sytuacji, gdy doświadczymy trudnych uczuć w związku z czyimś zachowaniem, możemy tę osobę obwinić i ocenić („Jak mogłeś się tak zachować? Przez ciebie jest mi źle.”) lub ujawnić własne uczucia związane z daną sytuacją („Czuję się zła i zraniona z powodu twojego zachowania”.) Ten drugi rodzaj komunikatu wyraża gotowość wzięcia odpowiedzialności za to, jak się czujemy, a nie obwinianie drugiej strony.

Po co być autentycznym?

Otwartość wewnętrzna, dotycząca akceptacji różnych aspektów siebie i różnych przeżyć w sobie pomaga pogodzić się ze swoimi uczuciami, dostrzec ich różne odcienie i w pełni je przeżywać, zamiast tracić energię na ich ukrywanie i tłumienie. Dawanie drugiemu człowiekowi informacji na temat tego, co naprawdę myślimy i czujemy, ułatwia naszym bliskim zrozumienie nas. Taka otwartość jest warunkiem budowanie bliskich relacji z innymi. Gdy z niej zrezygnujemy, grozi nam poczucie osamotnienia, wrażenie niebycia sobą, depresja.

Gdy brak autentyczności…

Czasem mamy poczucie, że od dawna już nie jesteśmy w prawdziwym kontakcie ze sobą i z innymi. Relacje z innymi nas męczą, mamy wrażenie, że nikt o nas nic tak naprawdę nie wie. Boimy się przeżywać trudności wśród innych, a gdy zostajemy sami z problemem, czujemy się osamotnieni i przygnieceni. W takiej sytuacji warto skorzystać z pomocy psychologa, psychoterapeuty. Psychoterapia pozwoli zwiększyć świadomość własnego funkcjonowania w relacjach i pozwoli na bardziej satysfakcjonujące w nich uczestniczenie.